برنامه ریزی فضایی (آمایش سرزمین)
آمایش سرزمین در سیستم حرفه‌ای و دانشگاهی ایران تنها به برنامه ریزی فضایی در مقیاس ملّی و منطقه‌ای اطلاق می‌شود. در واقع و در سیستم حرفه‌ای جهانی، بخشی از مفهوم کلّی برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای به حساب می‌آید.
کلمه آمایش کلمه‌ای جدید در زبان فارسی و اسم مصدر آمای به معنای آراستن و آمیختن و به رشته در آوردن است. این واژهاز کلمه Aménager در زبان فرانسه اقتباس شده است.
برای مشاهده ی ملالب به ادامه مطلب بروید
برنامه ریزی فضایی (آمایش سرزمین)
|
آمایش سرزمین در سیستم حرفه‌ای و دانشگاهی ایران تنها به برنامه ریزی فضایی در مقیاس ملّی و منطقه‌ای اطلاق می‌شود. در واقع و در سیستم حرفه‌ای جهانی، بخشی از مفهوم کلّی برنامه ریزی شهری و منطقه‌ای به حساب می‌آید. کلمه آمایش کلمه‌ای جدید در زبان فارسی و اسم مصدر آمای به معنای آراستن و آمیختن و به رشته در آوردن است. این واژه از کلمه Aménager در زبان فرانسه اقتباس شده است. |
یک مثال از آمایش سرزمین؛ احداث بزرگراه آ۶۳
در فرانسه به توسعه منطقه کمک کرده است
تعریف
آمایش سرزمین، ارزیابی نظام‌مند عوامل طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... به منظور یافتن راهی برای تشویق و کمک به جامعه بهره‌برداران در انتخاب گزینه‌هایی مناسب برای افزایش و پایداری توان سرزمینی در جهت برآورد نیازهای جامعه است. به بیانی دیگر توزیع متوازن و هماهنگ جغرافیای کلیه فعالیت‌های اقتصادی-اجتماعی در پهنه سرزمین نسبت به قابلیت‌ها و منابع طبیعی و انسانی را آمایش سرزمین می‌گویند. از مهمترین خصوصیات برنامه آمایش سرزمین جامع نگری-کیفیت و سازماندهی فضایی آن است. پایدارترین آرایشی که به سه مولفه مهم جمعیت-سرمایه-منابع طبیعی و محیطی یک منطقه یا سرزمین ختم میشودبرنامه آمایش سرزمین نامیده می‌شود.
تاکنون تعاریف متفاوتی از برنامه ریزی فضایی و آمایش سرزمین ارائه شده که برخی از مهمترین آنها به شرح ذیل می باشند:
برنامه ریزی فضایی مجموعه ای از مفاهیم، رویکردها، روش ها و ابزارهای مورد نیاز برای دستیابی به سازمان و ساختار فضایی مطلوب است و معمولاً مترادف برنامه ریزی منطقه ای درنظر گرفته می شود، البته به لحاظ نظری مفهوم فضا پویاتر و وسیعتر از مفهوم منطقه است و برنامه ریزی یکپارچۀ منطقه ای می تواند تنها به عنوان بعد مهمی از برنامه ریزی فضایی تلقی گردد
برنامه ریزی فضایی اشاره به روش هایی دارد که به صورت گسترده توسط بخش های دولتی برای نظارت و تاثیرگذاری بر پراکنش فعالیت های آتی در فضا استفاده می شود. برنامه ریزی فضایی با اعمال مدیریت خردمندانه تر سرزمینیِ کاربری های اراضی و برقراری پیوند بین آنها، به دنبال ایجاد توازن بین تقاضاهای توسعه و حفظ محیط زیست و دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی است. برنامه ریزی فضایی دربرگیرندة اقداماتی برای هماهنگ سازی تاثیرات فضایی سیاست های بخشی است تا از این طریق مناطق از توزیع متعادل تر توسعه اقتصادی برخوردار شده و اثر نیروهای بازار کاهش یابد و تبدیلات کاربری های اراضی و دارایی ها بسامان شوند.
آمایش سرزمین بیانگر تنظیم رابطه بین انسان فضا وفعالیت‌های انسان در فضا به منظور بهره‌برداری منطقی ازجمع امکانات در جهت بهبود وضعیت مادی ومعنوی اجتماع بر اساس ارزش‌های اعتقادی سوابق فرهنگی یاابزار علم وتجربه در طول زمان است که جزئی از جغرافیا محسوب می‌شود.
آمایش سرزمین تنظیم کنش متقابل بین عوامل انسانی و عوامل محیطی است که به‌منظور ایجاد سازمان سرزمینی عقلایی مبتنی بر بهره‌گیری بهینه از استعدادهای انسانی و محیطی از طریق افزایش کارایی و بازدهی اقتصادی، گسترش عدالت اجتماعی، رفع فقر و محرومیت و برقراری تعادل و توازن در برخورداری از سطح معقول توسعه و رفاه در نقاط و مناطق جغرافیایی، ایجاد نظام کاربری اراضی متناسب با اهداف توسعه متعادل و حفظ محیط زیست، ایجاد و تحکیم پیوندهای اقتصادی درون و برون منطقه‌ای و هماهنگ‌سازی تأثیرات فضایی- مکانی سیاستهای بخشی و سیاستهای توسعه مناطق و محورهای خاص، با توجه به اصل وحدت سرزمینی، ملاحظات امنیتی و دفاعی و حفظ هویت اسلامی- ایرانی به‌گونه‌ای عمل می‌کند که بتواند اهداف چشم‌انداز بلندمدت توسعه کشور و مدیریت یکپارچه سرزمینی را محقق سازد
آمایش دفاعی
در برنامه ریزی نوین بسیاری از کشورها، برنامه ریزی فضایی در جهت توسعه پایدار می‌تواند نیازهای دیگری از جمله مسائل دفاعی را برطرف نماید. در واقع آمایش دفاعی در کشوری مانند ایران استفاده از امکانات و تجهیزات طبیعی و غیرطبیعی در جهت ایجاد موانعی برای بازدارندگی از حملات دشمن می‌باشد به گونه‌ای که در زمان صلح نیز بتوان از آنها در راستای مسائل توسعه پایدار استفاده نمود. از جمله مثالهای این نوع برنامه ریزی می‌توان به ایجاد دریاچه بزرگ ماهی توسط صدام در جنگ ۸ساله و استفاده از آن هم در جهت تولید و پرورش ماهی و نیز مانعی برای عبور نیروهای ایرانی نام برد.
فعالیت‌های متداول
آمایش سرزمین، شامل برنامه‌ریزی و سازمان دادن به نحوه اشتغال فضا، تعیین محل سکنای انسان‌ها، محل فعالیت و تجهیزات و کنش‌های بین عوامل گوناگون نظام اجتماعی- اقتصادی است. این رشته برنامه‌ریزی کلان نیروهای اقتصادی، طبیعی و انسانی را مدنظر دارد.
آمایش سرزمین در ایران
در سال ۱۳۵۳ دفتر آمایش سرزمین توسط سازمان برنامه و بودجه تأسیس شد و در سال ۱۳۵۴ قرارداد تهیه طرح آمایش سرزمین با مهندسین مشاور ستیران بسته شد که نتایج اولیه مطالعات در سال ۱۳۵۵ منتشر شد.
برای دانلود مطلب با لینک مستقیم بر روی دانلود کلیک کنید
saeed nemati